De grootste verandering in de autobranche van de laatste jaren is volgens Jan Kraaijeveld, salesdirector bij Slimstock, de clustering inLKQ/Fource en Alliance. Die twee partijen hebben door hun volume zo’n grote voetprint en zijn zo ver geïntegreerd, dat andere partijen daar bijna niet meer tussen komen. Dat heeft gevolgen voor de hele autobranche.
“Aanbieders van goederen in de autobranche staan voor een keuze”, zegt Jan Kraaijeveld. “Of je bent zo groot dat je de logistiek en het voorraadbeheer kunt inrichten op basis van volume. Dat is echter heel complex, want je zult veel orderregels en artikelen moeten kunnen beheren. Of je bent specialist op één gebied, bijvoorbeeld versnellingsbakken, plaatwerk of accu’s. Het assortiment van de specialist begint daar waar dat van de generalist stopt. Een specialist heeft naast een ander assortiment namelijk ook andere inkoopkanalen en ander gespecialiseerd personeel.”
Veel te veel partijen
Alles wat tussen groot of specialist in zit, heeft straks geen bestaansrecht meer. Jan Kraaijeveld: “Als je op een landkaart kijkt waarin alle groothandels en leverende partijen in de autobranche zijn getekend, dan schrik je je kapot. Het zijn er echt veel te veel. Ik geloof niet dat we allemaal van die grote Intermarché’s krijgen zoals in Frankrijk, maar de autobranche staat wel aan de vooravond van een ontwikkeling. Denk hierbij aan de consolidatieslag die we nu bij de supermarkten zien of aan de vele samenwerkingen en inkoopcombinaties in andere branches. Wat zich vandaag niet aanpast zal morgen worden opgegeten.”
Het bedrijf
Toen Slimstock in 1993 werd opgericht werden gesprekken over voorraadbeheer nauwelijks begrepen. Dat is nu wel anders. Kraaijeveld: “We praten veel over het vak, want voorraad wordt pas relevant als het schuurt. Alles wat bij een bedrijf misgaat zie je fysiek terug in de voorraad.”
Bij Slimstock werken nu bijna 350 mensen wereldwijd, Kraaijeveld was nummer 18. “Ik focus mij op Nederland. Alles wat Slimstock bedenkt en maakt - vaak samen met onze klanten - komt uit Nederland. We dragen dat uit over de hele wereld. Ik geloof niet dat iemand ergens ter wereld zoveel projecten op dit gebied doet als wij. Nederlanderszijn hier goed in.”
Voorkom dat het je overkomt
We hadden eigenlijk verwacht dat Jan Kraaijeveld zou beginnen over dat schip dat het Suezkanaal blokkeerde. Want daardoor krijgen autofabrikanten hun chips niet meer op tijd, liggen fabrieken stil en moet in alle haast gezocht worden naar alternatieve leveranciers, dichter bij huis, wat toevallig ook nog een maatschappelijk verantwoord thema is. Als dat geen interessant onderwerp voor een supply chain-management-specialist is? Maar ‘Suez’ is volgens Jan Kraaijeveld helemaal niet het resultaat van een ontwikkeling; het is een onzekere factor in de supply chain. “Onzekerheid is er altijd en verandering is een constant gegeven. Dat is het probleem dus niet.” Maar wat dan wel?
Corona is een zwarte zwaan
Het probleem is dat veel bedrijven strategisch gezien heel slecht in staat zijn om dit soort onzekere factoren in te calculeren. Eigenlijk net als ‘Suez’ is ook corona een zwarte zwaan. Jan Kraaijeveld: “Een zwarte zwaan is iets dat niemand ziet aankomen, dat slechts zelden voorkomt, maar dat wel een enorme impact heeft. Dat geldt voor dat schip in het Suezkanaal, voor SARS, voor corona en ook voor die vulkaan in IJsland, die in 2010 het Europese vliegverkeer volledig stillegde en wat iedereen alweer vergeten is. Mensen en bedrijven zijn zich nauwelijks bewust dat hen zoiets kan overkomen en dus is er geen plan wat ze moeten doen in zo’n geval. En als er geen plan is om te schakelen, dan overkomt het je.” De boodschap is dus simpel: houd rekening met zwarte zwanen en maak een plan als het nodig is snel te kunnen schakelen.
CV
Naam: Jan Kraaijeveld (39)
Functie: Salesdirector bij Slimstock
Opleiding: HBO Logistiek & Economie in Rotterdam. “Ik ben na mijn studie gelijk bij Slimstock begonnen, heb drie jaar elders gewerkt en ben alweer twaalf jaar terug.”
Na werktijd: Waar haal jij je energie vandaan? “Ik heb een gezin met drie kinderen, racefiets graag en word gelukkig als ik over voorraad praat.”
Twintig procent blijft over
De tweede grote verandering van de laatste jaren (na die van de LKQ/Alliance-clustering) is elektrificatie. Daar horen wat Kraaijeveld betreft ook de ontwikkelingen op het gebied van connected rijden en telematica bij. “We zien bij een aantal partijen daar nu al de gevolgen van. Een klant van ons, een grote auto-importeur, concludeerde na een studie dat er van de huidige voorraad auto-onderdelen nog maar twintig procent overblijft. Je kunt dus nu al nadenken over hoe die ontwikkeling jou gaat raken, want de huidige logistieke modellen zijn nog allemaal geënt op een onderdelenmarkt van honderd procent.” Die verandering zal aan de garagebedrijven voorbijgaan, want die hebben al geen magazijn meer. “Dat klopt, maar die bedrijven merken natuurlijk wel
dat ze door de elektrificatie minder onderdelen verkopen en dat ze door diezelfde elektrificatie ook andere kennis nodig hebben.”
Leren van andere branches
Slimstock staat te boek als een partij die vindt dat de voorraad best wat kleiner kan. Dat is geen doel op zich, maar het resultaat van goed voorraadbeheer. ‘Slim’ staat voor ‘Service Level Inventory Management’. Jan Kraaijeveld: “Dat is wat wij het allerbelangrijkste vinden: service gedreven voorraadbeheer.” Via de eigen omvangrijke software Slim4 wordt alles wat in de ene branche geleerd is, toegepast in een andere branche. Wat heeft Jan Kraaijeveld van de autobranche opgestoken? “In de autobranche heb je een oneindige stroom van voorlopers en opvolgers van artikelen.
Een remschijf of een oliefilter heeft een bepaalde omzethistorie. Als er een nieuw automodel op de markt komt, dan kun je de historie van het artikel van het vorige model koppelen aan het nieuwe artikel. Zo hoef je het wiel niet telkens opnieuw uit te vinden.”
Regionale verschillen
Van de supermarkten leerde Slimstock hoe je met kort cyclische beslissingen verse sla in de winkel krijgt, zonder het risico dat je de helft van de sla later moet weggooien. “Die kennis passen we ook in de autobranche toe, want de houdbaarheid van artikelen speelt bij sommige kitsoorten in het schadeherstel een rol.” Nog een voorbeeld: als een landelijke retailer een aanbieding doet, heeft dat een andere impact dan wanneer een lokale groothandel diezelfde aanbieding doet. Dat heeft te maken met regionale afzetpatronen. Om te voorkomen dat landelijke retailers met de voorraad blijven zitten kunnen ze beslisregels in de software aanpassen. Je kunt die regels instellen op basis van verkoopaantallen, marges, regio’s, handelingskosten of wat je maar kunt bedenken. Die regels zelf schijnen niet eens zo complex te zijn...
Innovaties van Slimstock
Voorraadbeheer zelf is namelijk niet zo moeilijk, begrijpen we van Kraaijeveld. De complexiteit begint als je die regels in het bedrijf wilt toepassen en vooral als het om duizenden artikelen en honderden leveranciers gaat. Met nieuwe technologie op het gebied van kunstmatige intelligentie en zelflerende software is echter heel veel mogelijk. “Zo kunnen we nu veel duidelijker distilleren of die extra verkopen van de vorige maand incidenteel waren of niet. Voor een grote webshop hebben we heel nauwkeurig kunnen bepalen waar het kantelpunt ligt om zelf een artikel op voorraad te hebben of om dat door een leverancier te laten bezorgen. We doen iets dergelijks momenteel voor Alliance en bepalen wanneer zij iets het beste centraal of lokaal kunnen leveren.”
De olietanker en de speedboat
Wat zouden we over vijf jaar kunnen verwachten? Kraaijeveld: “Ik denk dat de macrotrends doorzetten, zoals cradle-to-cradle, minder CO2-uitstoot, duurzaamheid, elektrisch rijden en corona, want dat blijft helaas nog wel eventjes bij ons. Bedrijven zullen vaker lokaal inkopen en het aantal auto-onderdelen zal verminderen.”
Waar de kansen liggen voor autobedrijven, hangt voor een belangrijk deel af van de vraag waar de klanten op zitten te wachten. Jan Kraaijeveld: “Je moet iets toevoegen. Dat kan een snelle reparatie zijn of het leveren van mobiliteit of iets anders. Elke branche kent bedrijven die precies weten wat de klanten nodig hebben. Als die bedrijven kennis van hun producten hebben, dan kunnen ze aan klantenbinding doen. Ze zijn daardoor minder kwetsbaar voor klanten die de onderdelen zelf al online hebben gekocht en vragen of het garagebedrijf het even wil monteren.”
Jan Kraaijeveld waarschuwt om wel alert te blijven. “Veel ondernemers worden mammoettankers en wijzigen hun koers niet. Dat gaat goed totdat een andere partij de achilleshiel van de mammoettanker opzoekt en op slechts een klein gedeelte van de omzet heel veel pijn aanricht. Door te leunen op de logistiek van een ander heeft zo’n partij een prima bestaansrecht. Een speedboot kan snel manoeuvreren; daar zit de slagkracht.”
Beheer overnemen
Een nieuwe innovatie - en waarschijnlijk een nieuwe trend in de wereld van voorraadbeheer - is dat Slimstock het voorraadbeheer van bedrijven nu zelf gaat overnemen. Jan Kraaijeveld: “Dan moet je denken aan bedrijven die daar niet aan toekomen, het te moeilijk vinden of er geen personeel voor kunnen vinden. Bij Geevers Auto Parts, specialist op het gebied van onderdelen voor schadeherstel, beheren mijn collega’s van Slimstock op dit moment de voorraad. Geevers geeft de bandbreedte aan en binnen die marges regelen wij de bestellingen, de afzetpatronen en weten we wanneer onderdelen moeten binnenkomen. We hebben de klant wel nodig om een akkoord te geven op een bestelling, maar zelfs dat zou een bedrijf kunnen uitbesteden. En waarom ook niet? Bedrijven besteden immers al jaren logistiek, klantenservice en IT uit. Door gebrek aan personeel en door technische mogelijkheden kunnen wij dat voor bedrijven nu ook gaan doen.”
Marktkennis blijft essentieel
Toch kun je niet alles uitbesteden: marktkennis zal altijd essentieel zijn. “Je kunt niet alles wegautomatiseren en ook niet alles overlaten aan een paar van mijn collega’s. Er zijn altijd zaken die je met marktkennis beter zou moet weten dan wij dat weten. Bovendien heb je een bepaalde volwassenheid in je bedrijf nodig. Je moet in staat zijn om minimale bestelseries en levertijden in je systeem te zetten. Dat zijn zaken waarvan wij vinden dat je dat zelf op orde moet hebben. Als jouw magazijn een puinhoop is, kunnen wij dat niet voor je oplossen. Maar als de basis op orde is en je durft het aan om het uit te besteden, dan kan dat voor iedere groothandel, productie- en retailorganisatie. Voor sommigen zal dat echter wel een emotionele beslissing zijn.”
Alles tussen groot of specialist heeft straks geen bestaansrecht meer”
Want over emotie gesproken...
Emotie heeft veel met voorraad te maken. Dat komt volgens Jan Kraaijeveld omdat voorraad pas aandacht krijgt als het misgaat. Hij heeft heel wat voorbeelden hiervan: een medewerker hanteert zijn eigen voorraadkoninkrijkje, heeft zijn eigen favoriete leveranciers en is druk bezig met artikelen waar er maar één of twee per jaar van worden verkocht. Tegelijkertijd staat een voorraad aan artikelen vreselijk in de weg in het magazijn, maar dit werd allemaal aangeschaft omdat het zo lekker goedkoop was. Zelfs vakkundige medewerkers laten zich door hun laatste ervaringen, bijvoorbeeld het misgrijpen door te weinig voorraad of gedwongen afschrijvingen, emotioneel beïnvloeden. Al die ervaringen blijken mee te spelen bij het nemen van de nieuwe beslissingen.
Voorraad familiebedrijven
Nog een voorbeeld: vooral in familiebedrijven is het afschrijven van een oude voorraad een moeilijke beslissing. Weggooien is immers zonde. Jan Kraaijeveld: “Maar wat moet je met een artikel dat al twintig jaar onverkocht op de plank ligt? Bij veel ondernemingen waar jarenlang de voorraad niet is afgeboekt of afgewaardeerd, zie je dat weggooien of afschrijven op een emotionele barrière stuit.” Jan Kraaijeveld helpt het assortiment te rationaliseren, maar wil daarvoor wel eerst begrijpen hoe het voorraadprobleem is ontstaan. Dat is de emotionele kant. “Als je alleen naar de ratio kijkt, dan verbeter je wel iets, maar wordt het nooit optimaal. Ik wil de service en visie van een bedrijf kennen. Als we dan gaan rationaliseren zorgen we dat het bedrijf precies die artikelen op voorraad heeft waarvoor de klanten komen.”
Er is een troost voor iedereen die nu denkt dat voorraad toch iets meer is dan eenbgrote voorraadkast. Jan Kraaijeveld: “Je bent niet de enige. Ook hele grote bedrijven hebben voorraadproblemen, want iedereen worstelt met dezelfde problematiek. Dat maakt dit werk ook zo interessant.”
Tekst: John Mulder | Fotografie: Luuk van Kaathoven
Dit artikel is gesponsord door Slimstock
En lees ook:
